Spis treści
WPROWADZENIE.. 7
Istota i zakres badań. 9
Przedmiot badań. 12
Metoda badań. 14
Cel badań. 17
ROZDZIAŁ I: KULTURA A ETNICZNOŚĆ.. 19
1.1. Mechanizm zmiany kulturowej 20
1.2. Etniczność. 30
1.3. Wspólnota językowa. 34
1.4. Językowy obraz świata. 38
1.5. Relatywizm językowy. 41
ROZDZIAŁ II: JĘZYK W ASPEKCIE SPOŁECZNO-KULTUROWYM… 45
2.1. WEWNĘTRZNE ASPEKTY ZMIANY JĘZYKOWEJ 53
2.2. Funkcje języka. 56
2.3. Wzorce komunikacji interpersonalnej 61
2.4. Zmiana kodu. 63
2.5. Ponglish a zmiana kodu. 66
ROZDZIAŁ III: DYSKURS I TEKST.. 70
3.1. Dyskurs. 70
3.1.1. Definicja dyskursu. 71
3.1.2. Analiza dyskursu. 74
3.1.3. Wspólnota dyskursywna. 76
3.2. Tekst. 80
3.2.1. Definicja tekstu. 81
3.2.2. Metody analizy tekstu. 85
ROZDZIAŁ IV: NARZĘDZIE QUALTRICS I JEGO ZASTOSOWANIE W BADANIACH JĘZYKOWO- KULTUROWYCH NA PRZYKŁADZIE DIALEKTU COCKNEY.. 89
4.1. Organizacja i problem badań. 89
4.2. Ogólne informacje dotyczące oprogramowania Qualtrics. 90
4.3. Internetowe narzędzia programowe jako nowe narzędzie badawcze we współczesnej dialektologii 93
4.4. Analiza odpowiedzi respondentów.. 96
4.5. Wnioski 119
4.6. Podsumowanie. 126
BIBLIOGRAFIA.. 128
Spis literatury. 128
Źródła internetowe. 143
Spis map, rysunków i tabel. 144
SUMMARY.. 145
WPROWADZENIE
Pierwszym badaczem, który przeprowadził wnikliwą analizę dialektu cockney był John Walker (1791). Pod koniec XVIII wieku Walker potwierdził negatywny stosunek Anglików do specyficznych zwrotów i wyrażeń tej odmiany języka angielskiego, tzw. cockneyów, ze względu na ich wymowę. Walker jako pierwszy wymienił cztery „błędy” w artykulacji cockneyów:
1. Niewyraźną wymowę s po st, np. posts, mists oraz persists, wastes;
2. Wymowę w zamiast v i vice versa;
3. Niewymawianie h po w (głoska przydechowa h jest obniżona w szczególności na początku wyrazu, co powoduje nierozróżnianie wyrazów;
4. Omijanie h tam, gdzie powinno być ono uwzględniane artykulacyjnie, np. hart wymawiane, jako art, harm jako arm.
John Walker podał także wskazówki, w jaki sposób wykorzenić specyficzności, uznawane przez tego badacza za „błędy” językowe. W 1909 roku Rada Miasta Londynu sporządziła raport The Conference on the Teaching of English in London Elementary School (Monroe 2010), w którym napisano, iż „cockneyowski sposób mowy, z jego mówieniem przez nos, jest współczesnym zepsuciem i jest niegodny stosowania przez każdą osobę mieszkającą w stolicy imperium” .
Z drugiej strony, pojawiły się naukowe głosy obrony dialektu cockney: „Londyński dialekt jest naprawdę całkowicie godnym zaufania dzieckiem języka Old Kentish zwłaszcza w południowej części Tamizy […], natomiast londyński dialekt używany w północnej części Tamizy okazał się jedną z wielu odmian dialektu Midland lub Mercian, doprawiony wschodnio-angielską odmianą tej mowy”, (McBri-de, 1910: 8, 9, tłumaczenie własne).
Z czasem cockney zaczął migrować poza tradycyjne granice East-Endu, nie tylko poza sam Londyn, ale także do sąsiadujących krajów. Migracja ta została potwierdzona przez Edwarda Geppa (1923: 150-51) w jego An Essex Dialect Dictionary: „Współczesny język cockneyów wpełzł pośród nas i wpełza coraz to bar-dziej. Żałujemy tego i jesteśmy tym urażeni. […] Ogłuszający wpływ Londynu jest widoczny daleko poza jego granice […] trucizna wisi w powietrzu i niszczący cockneyowskie Southend, Barking, Halestead pokazują, co nas czeka. Boże chroń nas!”
Z kolei w roku 1938 William Matthews napisał (1938: 76): „Obecnie dialekt cockney jest bardzo zróżnicowany z wielu przyczyn. Londyn jest zbyt ogromny i jego populacja zbyt różnorodna, aby zaistniał jednolity system mowy, a system edukacji wprowadził wiele zmian, nawet w tych charakterystycznych dla cockney-ów dźwiękach”.
Kolejnym badaczem dialektu cockney jest John Christopher Wells, który napi-sał dwie znaczące prace. Pierwsza z nich to The Cockneyfication of RP? (1994) oraz Is RP turning into Cockney? (1997), w których autor analizuje obecne zmiany fonetyczne akcentu RP i rozważa jego cockneyfikację . Wells ostrożnie stawia znak zapytania w tytułach swych prac.
Obecnie można znaleźć wiele stron internetowych, poświęconych londyńskiemu slangowi. Zawierają one jednak liczne zwroty, których prawdziwy cockney nie używa. Język angielski jest bogaty w słownictwo i wyrażenia slangowe. Widać to szczególnie podczas dogłębnej analizy potocznej mowy przeciętnego londyńczyka. Wiele londyńskich terminów slangowych wywodzi się z tradycji cockneyu i są włączone do tzw. Rhyming Slangu (rymowanego slangu), czego przykładem może być wyrażenie apples and pears (stairs), należące do klasycznych wyrażeń slangowych. Pozostałe terminy wzięły swój początek z innych kultur, napływających do stolicy: słowo wonga (money) pochodzi od romskiego słowa wanga, oznaczającego węgiel.
Istota i zakres badań
Pomiędzy poszczególnymi członkami narodu angielskiego zachodzą wyraźne odrębności w mowie i piśmie. Niekiedy różnice te są naprawdę widoczne (zob. Chambers i Trudgill 1998). Inaczej mówi mieszkaniec wschodniego Londynu, inaczej mieszkaniec Newcastle czy Birminghamu, a jeszcze inaczej mieszkaniec Liverpoolu. Według Basila Bernsteina „…określona forma relacji społecznej lub – ogólniej – struktura społeczna generuje odrębne formy lub kody językowe, a kody te przede wszystkim przekazują kulturę, czyniąc tym samym koniecznym pewien typ zachowania” (1980: 135). Zatem w różnych od siebie klasach społecznych występują odmienne od siebie schematy językowe. Bernstein wyróżnia dwa podstawowe typy takich kodów: rozbudowany (w przypadku klasy średniej) i ograniczony (w odniesieniu do klasy robotniczej). W płaszczyźnie językowej określa je prawdopodobieństwo odgadnięcia, jakie elementy składniowe wykorzysta mówiący dla organizacji znaczenia w obrębie reprezentatywnej próbki mowy. Kod ograniczony w formie czystej reprezentuje taka wypowiedź, która – choćby była najbardziej zło-żona – pozwoli mówcy i słuchaczowi precyzyjnie i bez trudu przewidzieć wszystkie słowa, jakie będą w niej występowały. Przykładami takich form kodów są np. różnorodne posługi religijne, sytuacje występujące w trakcie opowiadania. Pod względem werbalnym mogą występować różnice w tym czy innym wypadku, będzie to jednak słownictwo wąskozakresowe. Ważne jest to, jak i kiedy się mówi, a nie – co się mówi. Znaczenia mają być raczej konkretne, opisowe i narracyjne niż abstrakcyjno-analityczne. Mowa, którą warunkuje relacja społeczna, będzie prawdopodobnie płynna i szybka, a skala artykulacji – zredukowana. Zaobserwować można pewne przemieszczanie i kondensowanie pewnych znaczeń; będą to prawdopodobnie znaczenia o zasięgu lokalnym, a poziom selekcji słownictwa będzie niski. Użytkownik kodu rozbudowanego uwzględnia stosunkowo obszerny zakres alternatyw, stąd też możliwość odgadnięcia, jakie elementy wybierze dla organizacji znaczenia, podlega znacznej redukcji. Podstawową funkcją kodu rozbudowane-go jest przygotowanie i przekaz znaczeń względnie eksplicytnych. Kod ten sprzyja opracowaniu i transmisji werbalnej unikalnych doświadczeń jednostki. Nie traktuje on – w przeciwieństwie do kodu ograniczonego – warunków, w jakich znajduje się słuchacz, jako oczywistych; mówiący musi więc dostosowywać swą mowę do nich, tak jak do specyficznych właściwości słuchacza (zob. Bernstein 1980:135-138).
Owa teoria Bernsteina bierze swój początek z badań nad niepowodzeniami angielskich dzieci wywodzących się z klasy robotniczej. Niepowodzenia zamykały tym dzieciom drogę do kształcenia się, a także do zmiany swojego statusu w obrębie danej klasy społecznej. Bernstein zauważył, iż studia wyższe podejmowały osoby, które pochodzą z klasy średniej oraz wyższej i spostrzegł, że przesłanki materialne nie stanowią w tym przypadku najistotniejszego czynnika. Główną rolę odgrywał tu język, który dla badanych dzieci był językiem socjalizacji pierwotnej zaszczepionej w domu (por. Basil Bernstein 1990: 225).
Podsumowując, dana relacja społeczna stymuluje pojawienie się kodu, który ją wyraża i który reguluje jej przebieg. Według Bernsteina „zdolność do zmiany kodów rządzi zdolnością do zmiany ról” (Bernstein 1980: 138). Kody te niezmiernie się od siebie różnią. Jak zauważa Bernstein w swoich badaniach, dzieci, które wy-wodzą się z klasy średniej, mają zdolność posługiwania się dwoma rodzajami kodów, a dzieci pochodzące z klasy robotniczej potrafią posługiwać się tylko kodem ograniczonym.
Jeśli nawet zastosowana zostanie selekcja badawcza do jednego miasta, zauważyć można, iż mowa inteligenta różni się od mowy robotnika. Ponadto nawet w obrębie jednej klasy społecznej uwidaczniają się pewne różnice mowy: w charakterystyczny sposób wypowiada się lekarz, w inny sposób, równie charakterystyczny, urzędnik bankowy czy prawnik. Różnica ta sprowadza się często do słownictwa lub wyrażeń uzależnionych od pracy zawodowej: różnorodne obowiązki, narzędzia czy czynności wymagają osobnych terminów. Podobnie jest wśród ludzi klasy robotniczej: w tym samym mieście różnią się swoim zasobem językowym hydraulicy od górników, a elektrycy od pracowników budowlanych.
Istnieją i takie grupy społeczne, które świadomie zabiegają o stworzenie własnego słownictwa. Nie chodzi tutaj bynajmniej o uzupełnienie wspólnego zasobu słów nowymi wyrazami, lecz o utworzenie słów zastępczych (często rymów) do wyrazów powszechnie używanych, aby ludzie niewtajemniczeni nie mogli zrozumieć, co stanowi istotę rozmowy. Przykładem takiego użytkowania języka jest rymowany slang, który wchodzi w skład cockneyu, od kilku lat badanego przez autora niniejszego opracowania.
Mowa cockneyów pochodzących ze wschodniego Londynu odbiega od mowy mieszkańców z innych miast Anglii oraz od języka literackiego. Odróżnia się charakterystycznym słownictwem i fonetyką, a także odmienną gramatyką. Pomimo istnienia różnic terytorialnych, zawodowych czy klasowych przeważa mimo wszystko Standard English (SE). Zauważalny jest on w słownictwie, składni, fonetyce. Sprawia on, że wszyscy mieszkańcy, w tym wypadku Anglii, mogą się ze sobą porozumiewać, ponieważ posiadają wspólną jednakową wymowę, gramatykę czy zasób słów. Standard English jest, jak ocenia Trudgill, swego rodzaju dialektem języka angielskiego, którego standardy pisowni i mowy zostały wspólnie zaakceptowane. Standard English różni się od siebie nieznacznie gramatyką, słownictwem czy pisownią w poszczególnych anglojęzycznych państwach. Dialekty wyróżniają się na tle języka ogólnego, a język ogólny dominuje nad odmianami dialektalnymi.
Studiowanie dialektów ma olbrzymią wartość naukową i praktyczną. Gdyby tylko ograniczyć się do studium nad językiem literackim, a nie badać dialektów, byłoby to dużym zubożeniem językoznawstwa. W dialektach zachowany zostaje ogromny zasób słów, które często lub nigdy nie były używane w języku ogólnym. Leksyka gwarowa pozwala na lepsze poznanie życia społeczeństwa.
Znajomość dialektów stanowi warunek sine qua non zrozumienia wielu utworów literackich i ocenienia działalności autorów, jak np. Thomasa Henry’ego Listera czy Henry’ego Luttrella Deale’a. Język angielski powstał, kiedy to trzy germańskie plemiona przybyły na Wyspy Brytyjskie w V wieku n.e. Plemiona Angles, Saxons i Jutes przeprawiły się z obecnej Danii i północnych Niemiec przez Morze Północne. Mieszkańcy Wielkiej Brytanii uprzednio porozumiewali się za pomocą języka celtyckiego. Większość Celtów sforsowano w kierunku Walii, Kornwalii i Szkocji. Jedna z grup emigrowała do wybrzeży Francji. Anglosaska inskrypcja pochodząca z 450-480 roku n.e. jest najstarszą inskrypcją języka angielskiego. Podczas kilku następnych wieków rozwinęły się cztery dialekty języka angielskiego: Northumbrian, Mercian, West Saxon oraz Kentish.
Łącząc zebrane dane historyczne z danymi dialektologii, uzyskuje się obraz pełniejszy od bazującego wyłącznie na pisanych danych. Etnograf także musi posiadać wiedzę z zakresu dialektologii. Prace badawcze, które przeprowadza, są możliwe wyłącznie przy równoczesnym przejmowaniu słów oraz ich interpretacji i odwrotnie – dialektolog winien posiadać wiedzę z zakresu etnografii, aby nie szu-kał wewnątrz języka przyczyny różnorodnych odmienności językowych.
Dialektologia przynosi także pożytek praktyczny, ponieważ nauczyciele często mają styczność z dialektami. Uczeń, który przynosi do szkoły nawyki językowe, może stać się ofiarą swoich rówieśników, podlegając poniżającym praktykom wyśmiewania i wyszydzania przez innych uczniów. Dzieje się tak tylko dlatego, że posługuje się dialektem, różniącym się od literackiej odmiany języka, uznawanej przez ogół za wzorcowy. Dydaktyk, który nie zna dialektów, nie będzie w stanie zrozumieć, dlaczego uczeń ze wschodniego Londynu pisze ain’t zamiast be not czy have not, stosuje zaimek wskazujący me zamiast my, pisze runnin’ zamiast run-ning, winda zamiast window lub nie wymawia h w słowie horse.
Przedmiot badań
Najbardziej zróżnicowana w anglojęzycznym świecie liczba dialektów oraz ich regionalnych odmian występuje niewątpliwie w Anglii. Kiedy mieszkaniec Newca-stle przybywa do Londynu, to mowa cockneyów może wydawać mu się dziwna oraz trudna do zrozumienia. Dla takiej osoby dialekt cockney może brzmieć zabawnie lub irytująco. Spowodowane jest to charakterystyczną i niedokładną, w odniesieniu do wersji literackiej języka, wymową.
Cockney to angielski dialekt używany we wschodnim Londynie przez miesz-kańców z niższych warstw społecznych (klasa robotnicza). Słowo „cockney” opisuje nie tylko dialekt pochodzący ze wschodniego Londynu, ale także osobę, która używa tego dialektu. Prawdziwy cockney musi urodzić się w obrębie słyszalności dzwonów kościoła St Mary-le-Bow we wschodniej części Londynu. Historia kościoła jest długa i ciekawa. Po wielkim pożarze Londynu w 1666 roku sir Christopher Wren odrestaurował kościół. W tym czasie świątynia była uważana za najpiękniejszą w swojej dotychczasowej historii. W roku 1941 jej dzwony zostały zbombardowane podczas II wojny światowej. Dwadzieścia lat później zostały zmienione na nowe. Historia prawdziwych cockney jest zbliżona do losów kościoła. Mianowicie podczas wojny mieszkańcy decydowali się na podjęcie dramatycznej decyzji nieposiadania dzieci, ponieważ brakowało szpitali. W efekcie w tamtych latach dzwony kościoła St Mary-le-Bow nie biły na powitanie nowych obywateli. A skoro nie dzwoniły dzwony, to oznaczało, że nie rodziły się dzieci. Ze współczesnej perspektywy wzajemna zależność istniejąca pomiędzy dźwiękiem kościelnych dzwonów a prokreacją prezentuje się nieco zaskakująco.
W 2000 roku zostało przeprowadzone ciekawe badanie. Zmierzono, jak dale-ko dociera brzmienie dzwonów kościoła St Maryle-Bow. Wyniki były następujące: dzwony są słyszalne 6 mil na wschód, 5 mil na północ, 3 mile na południe, 4 mile na zachód. Analogicznie tradycyjne dzielnice, gdzie używa się cockney to te, w których słychać bicie dzwonów kościoła St Maryle-Bow. Są to: Shoreditch, Bow i Mile End, Hackney, Millwall, Poplar, Limehouse, Wapping, Stepney, Spitalfields, Whitechapel i Bethnal Green. Ponadto istnieją również dwa miasta poza Londynem, które powstały poprzez migracje mówiących wchodniolondyńskim dialektem i są to Basildon i West Horndon (Zarzycki 2011: 749-750).
Jednym z pierwszych autorów po Walkerze (1791), który zaczął badania nad cockneyem, był William Matthews. W 1938 roku w swojej książce zatytułowanej Cockney – Past and Present wymienił wszystkie charakterystyczne cechy tego dialektu. Język angielski obfituje w słownictwo i wyrażenia slangowe. Biorąc pod uwa-gę ich pochodzenie, można dostrzec duży wpływ cockneya na współczesny język angielski. Podczas opisu jakiejkolwiek odmiany języka angielskiego (w tym przypadku cockney) bardzo ważne jest, aby pamiętać, iż nie wszystkie cechy danego dialektu są używane przez mieszkańców badanego regionu.
Metoda badań
Elektroniczne badania ankietowe stają się coraz bardziej popularną techniką badawczą. Elektroniczne ankiety mogą przyjąć różne formy. Mogą być rozprowadzone poprzez wysyłanie listów elektronicznych do potencjalnych respondentów lub zamieszczanie na stronach www. Często są one rozprowadzane poprzez pu-blicznie dostępne komputery usytuowane w różnych miejscach, takich jak centra handlowe czy biblioteki.
Do analizy zebranych danych skorzystano z narzędzi badawczych oraz arkuszy kalkulacyjnych dostępnych na stronie www.qualtrics.com, za pomocą której przeprowadzono ankietę wśród native speakerów (rodzimych użytkowników języka angielskiego) na terenie Wielkiej Brytanii.
Ankieta jest techniką gromadzenia informacji, polegającą na wypełnieniu specjalnych kwestionariuszy, na ogół o wysokim stopniu standaryzacji. Na przygotowanie ankiety składają się następujące etapy: postawienie problemu, sformułowanie pytań, ułożenie instrukcji, badanie próbne, przygotowanie ostatecznej wersji ankiety. Informacje, które zamierza się zdobyć podczas badań, wyznaczają główny problem, jaki planuje się rozwiązać. Instrukcja zawiera informacje, kto prze-prowadza badania, jaki jest główny cel badań, jak należy odpowiadać na poszcze-gólne pytania, w jakim stopniu gwarantuje się anonimowość (Plich i Bauman 2001: 96).
Formułowanie pytań jest etapem integralnie związanym z postawieniem problemu. Na ogół wymienia się dwa rodzaje pytań ankietowych: otwarte (wolne) i zamknięte (skategoryzowane) – alternatywne, dysjunktywne, koniunktywne. Pytania otwarte pozostawiają badanym osobom całkowitą swobodę wypowiedzi. Mogą one zwrócić uwagę badającego na nowe aspekty badanego zagadnienia. Pytania takie pozwalają ustalić hierarchię ważności problemów, w jakiej badane osoby postrzegają głównie wątek omawianej przez nich problematyki. Ma to miejsce zwłaszcza wtedy, gdy ankieta składa się z kilku pytań.
Pytania zamknięte podają gotowe odpowiedzi, przemyślane uprzednio przez badającego. Osoby badane dokonują jedynie wyboru spośród sugerowanych odpowiedzi. Odpowiedzi są tak dobrane, że wyczerpują na ogół wszystkie możliwe rozwiązania, jakie mogą się nasuwać w związku z postawionym pytaniem. Ułatwiają one pracę badającego.
Odmianą pytań zamkniętych są pytania alternatywne, które przewidują dwie możliwości odpowiedzi – pozytywną lub negatywną. Pytania te mogą być postawione tylko w związku z problemami, które można rozstrzygać na dwojakiej płaszczyźnie: albo się z nimi zgodzić (odpowiedź: tak), albo odrzucić (odpowiedź: nie). Możliwa jest trzecia ewentualność, dotycząca ustosunkowania się do danego problemu: można nie wiedzieć, czy należy się z nim zgodzić, czy go odrzucić (wskazanie: nie wiem, nie mam zdania).
Innym rodzajem pytań zamkniętych są pytania dysjunktywne (wykluczające). Wymagają one od osób badanych dokonania wyboru więcej niż jednej z podanych odpowiedzi. Badani wybierają tyle odpowiedzi, ile poleca im ankieter. W tym celu są instruowani, aby podkreślili dwie, trzy lub więcej odpowiedzi.
Obok zapytań otwartych i zamkniętych zdarzają się pytania półotwarte. Stanowią one pośrednią formę między wymienionymi rodzajami pytań. Pytanie półotwarte przewiduje ściśle określone odpowiedzi z jednoczesnym umożliwieniem osobom badanym swobodnego wypowiedzenia się. Najczęściej po wyliczeniu możliwych wskazań pozostawia się miejsce na inne wybory. Podane wyżej kwestie zostały wyróżnione na podstawie określonego sposobu odpowiadania na nie przez badane osoby. Zestawy możliwych odpowiedzi nazwane są kafeteriami.
Wymienione pytania nie wyczerpują wszystkich sposobów zbierania materia-łów podczas badań ankietowych. Są również tzw. pytania filtrujące i kontrolne. Pierwsze pozwalają wyłączyć te osoby, które nie mają nic do powiedzenia w danej sprawie. Pytanie takie powinno poprzedzać pytanie zasadnicze, na które można odpowiedzieć „tak” lub „nie”. Badany może kontynuować, jeżeli wybral opcję twierdzącą. Pytania kontrolne służą weryfikacji otrzymanych danych. Są one zbieżne z treścią innych kwestii, lecz różne w ich ujęciu słownym. Odpowiedzi, które są sprzeczne z odpowiadającymi im treściowo zagadnieniami zasadniczymi, nie są brane pod uwagę w analizie materiału.
Badania próbne stanowią otwarty etap konstruowania ankiet. Są rodzajem badań kontrolnych. Mają dać odpowiedź, czy ankieta stanowi wystarczająco zobiektywizowane narzędzie badań, tzn. czy zamieszczone w niej pytania są dostatecznie jasne i jednakowo rozumiane, czy instrukcja umożliwia poprawne wypowiedzi i dostatecznie wyzwala ich szczerość, czy zadane pytania dostatecznie różnicują otrzymane wypowiedzi. Mogą one dotyczyć tylko zagadnień, które w obecnej sytuacji metodologicznej nie dają się zbadać bardziej rzetelnymi metoda-mi oraz tych, w sprawie których badane osoby są w stanie wypowiedzieć się w sposób rzeczowy i rzetelny. Należy unikać tematów drażliwych, np. wkraczających w osobistą sferę intymności badanych osób.
Pytania muszą być komunikatywne, czyli powinny zapewniać bezpośrednie wzajemne porozumienie między badanym a badającym. Należy zadbać, aby py-tania były formułowane w sposób zrozumiały dla badanych, nie przekraczały określonego progu trudności, uwzględniały rzeczywiste możliwości badanych, unikały sugestywności, czyli nie sugerowały oczekiwanych przez ankietera odpowiedzi; pytania nie mogą też być zabarwione emocjonalnie, a w przypadku pytań zamkniętych – powinny wyczerpywać wszystkie możliwości, uwzględniać szczegółowo problemy związane z zasadniczą problematyką, rezygnując z ogólnikowości na rzecz bliżej skonkretyzowanych ujęć.
Pytania powinny być zapisane w poprawnej kolejności. Muszą one stanowić pewną zwartą i logiczną całość. Należy je starannie przygotować, wydrukować, rozdać badanym osobom, podać instrukcję wypełnienia łącznie z zapewnieniem o dyskrecji (Nowicka 2004).
Cel badań
Pisząc niniejszą książkę, autor założył sobie również cel wskazania aktualnego zasięgu terytorialnego badanego dialektu oraz ewentualnego wyznaczenia możliwych zmian i kierunków migracyjnych dialektu cockney. Na koniec sprognozo-wano perspektywę rozwojową dialektu oraz nawiązano do publikacji Wellsa z lat 1994 i 1997 i udzielono odpowiedzi na postawione pytania w odniesieniu do czasów współczesnych: The Cockneyfication of RP? (Cockneyfikacja akcentu RP?) oraz Is RP turning into Cockney? (Czy akcent RP przeobraża się w cockney?)
W rozdziale trzecim za pomocą strony internetowej www.qualtrics.com została przeprowadzona ankieta, mająca na celu ocenę wiedzy osiemdziesięciu native speakerów na temat dialektu cockney oraz sprawdzenie ich znajomości dotyczących charakterystycznych cech owego dialektu. W ankiecie, oprócz podstawowych pytań o płeć, wiek i poziom wykształcenia, zadano pytania dotyczące znajomości najpopularniejszych wyrażeń z kręgu rymowanego slangu, ponieważ wiele zwrotów z tradycji cockney jest zapożyczanych i używanych w języku ogólnym, np. zwrot have a butcher’s at sth (hak rzeźnicki w kształcie litery S) nie ma nic wspólnego ze sklepem mięsnym czy rzeźnikiem. Zwrot ten został rozpowszechniony w późnych latach XIX wieku i oznacza „spojrzeć na coś” jak w przykładzie have a butcher’s at London markets Od roku 1930 have a butcher’s jest powszechnie używanym wyrażeniem w całej Anglii (Ayto 2002). Powodem takiej popularności tego zwrotu może być jego zabawne przesłanie wobec osób, które nie znają rzeczywistego znaczenia tego wyrażenia. Takich przykładów można by mnożyć. W ankiecie dokonano także oceny podstawowej wiedzy respondentów na temat miejsca używania dialektu cockney, etymologii słowa czy zasad tworzenia rymowane-go slangu. Zadając pytania na temat stereotypów funkcjonujących w stosunku do wschodnich londyńczyków stwierdzono, ile z nich jest prawdziwych, a ile już dawno zostało obalonych. Przeprowadzono także sondaż wśród mieszkańców Londynu, mający na celu wyłonienie najbardziej popularnego dialektu w Wielkiej Brytanii oraz zadano różnorodne pytania w celu dokonania oceny postawy respondentów w stosunku do cockneyów. Istotne jest także przeprowadzenie badań, które wykażą, czy Brytyjczycy mają trudności w porozumiewaniu się z cockneyami, czy ich specyficzna wymowa oraz rymowany slang powodują nieporozumienia w komunikacji interpersonalnej pomiędzy mieszkańcami wschodniego Londynu a mieszkań-cami innych miast Anglii.
Celem rozdziału trzeciego, nazwanego analizą wyników badań, było przed-stawienie charakterystyki dialektu cockney, uwzględniając m.in. etymologię słowa „cockney”, pochodzenie dialektu czy zasady tworzenia Cockney Rhyming Slang (rymowanego slangu). Duży nacisk kładzie się na analizę zasad gramatycznych obowiązujących w cockneyu oraz na charakterystyczną wymowę cockneyów. Badania zaprezentowane w książce ukazały, jaki wpływ cockney miał i ma na dzisiejszy język angielski oraz wykazały, jak bardzo cockney różni się od Received Pronunciation. Przeanalizowano także anglojęzyczną literaturę przedmiotu oraz teksty, w których zastosowano cechy charakterystyczne dla dialektu Londynu, zaczynając chronologicznie od czasów Middle English do Modern English, bazując na tekstach pochodzących z literatury pięknej, serialów telewizyjnych, musicali oraz filmów. Dyskurs cockneyów powszechnie występuje w popularnej kulturze (zob. Berger i Carroll 2003: 214) dlatego takie terminy jak dyskurs oraz analiza dyskursu zostały szerzej omówione.
Celem niniejszej monografii jest także określenie czynników mających wpływ na powstanie rymowanego slangu. Pochodzenie rymowanego slangu nie zostało dokładnie wyjaśnione i istnieje kilka hipotez dotyczących jego wywodzenia się. W niniejszej pracy autor chciałby przedstawić swoją własną hipotezę odnośnie przyczyn powstania fenomenu rymowanego slangu.